dr Barbara
Dietoterapia Chorób Nerek
Co trzeba wiedzieć o nerkach
Od wielu lat przewlekła choroba nerek (PChN) jest wymieniona w grupie chorób cywilizacyjnych, takich jak otyłość, cukrzyca, choroby układu krążenia i nadciśnienie. Szacuje się, że w Polsce na różnych etapach PChN może cierpieć ponad 4 miliony osób. Przewlekła choroba nerek może być również konsekwencją wszystkich innych chorób cywilizacyjnych. Osoby, które kiedyś miały kamienie nerkowe są w przyszłości dwukrotnie bardziej narażone na niewydolność nerek i związany z nią przeszczep nerki lub dializoterapię
Choroby nerek
- Zakażenia nerek i dróg moczowych to najczęstsze choroby układu moczowego,
- Zapalenie kłębuszków nerkowych to ostry lub przewlekły stan zapalny drobnych naczyń krwionośnych kłębuszków,
- Nerczyca lub zespół nerczycowy,
- Cukrzycowa choroba nerek,
- Kamica nerkowa ,
- Torbielowatość nerek (wielotorbielowate zwyrodnienie nerek),
- Inne wady rozwojowe nerek i układu moczowego polegają na nieprawidłowej budowie lub braku nerki,
- Nowotwory nerek i pęcherza moczowego, przebiegające skrycie i bezobjawowo.
Rodzaje kamicy moczowej
Kamienie moczowe klasyfikowane są na podstawie składu chemicznego. W przypadku, gdy stanowią mieszaninę związków, jako podstawę klasyfikacji przyjmuje się związek występujący w największej ilości lub wprowadza się oddzielne podklasy dla kamieni złożonych z dwóch lub trzech substratów:
Najczęstsze rodzaje kamicy nerkowej:
1. Kamica Szczawianowo-wapniowa
2.Kamica Fosforanowo-wapniowa
3. Kamica Struwitowa (infekcyjna, zakaźna)
4. Kamica Moczanowa
5. Kamica Cystynowa

Diagnostyka kamicy nerkowej
Rozpoznanie kamicy moczowej opiera się na dokładnie zebranym wywiadzie chorobowym, badaniu przedmiotowym, laboratoryjnym oraz diagnostyce obrazowej
Szczególny nacisk kładzie się na informacje dotyczące nawyków żywieniowych oraz długotrwałe stosowanych leków, przede wszystkim tych, które mają wpływ na odczyn moczu.
Należą do nich efedryna, preparaty wapnia i witaminy oraz leki zwiększające ryzyko rozwoju kamicy, takie jak indinawir, triamteren oraz przyjmowane doustnie inhibitory anhydrazy węglanowej.
Istotne są również dane na temat przebytych zakażeń układu moczowego, a także wywiad rodzinny dotyczący obecności złogów w drogach moczowych i rodzaju stwierdzonych zaburzeń metabolicznych u członków rodziny.
Rutynowo należy wykonać badanie ogólne oraz posiew moczu. Krwiomocz mikro- lub makroskopowy jest obecny u większości chorych.
Badanie osadu pozwala
na identyfikację kryształów, a tym samym pośrednio określa skład chemiczny złogu.
W przypadku obciążenia rodzinnego i nawracającej kamicy nerkowej, mocz do badania powinien pochodzić z 24-godzinnej zbiórki lub z każdego innego okresu w ciągu dnia, przy czym ogólnie zaleca się dwukrotne pobranie próbek. Na podstawie dobowej zbiórki moczu określa się diurezę.
W moczu bada się
pH oraz wydalanie wapnia, fosforu, kwasu moczowego, szczawianów, cytrynianów sodu i kreatyniny .
We krwi bada się;
stężenie wapnia, fosforanów nieorganicznych, magnezu, potasu, kwasu moczowego, mocznika i kreatyniny. Podwyższone stężenie kwasu moczowego wskazuje na nieprawidłowości w metabolizmie puryn. Oznaczenie stężenia wapnia w surowicy pomaga w zdiagnozowaniu ewentualnej pierwotnej nadczynności przytarczyc
i hiperkalcemii.

Leczenie
Przy braku reakcji organizmu na modyfikacje diety konieczne jest wprowadzenie równocześnie z dietą terapii farmaceutycznej.
Ważne miejsce zajmują diuretyki triazydowe,
zmniejszające wydalanie wapnia i dodatkowo wpływające korzystnie na gęstość mineralną kości . Ponieważ głównym skutkiem ubocznym zażywania diuretyków tiazydowych jest hipokalemia, która prowadzi do zmniejszenia wydalania cytrynianów z moczem, powinno się je podawać razem z cytrynianem potasu .
Duże znaczenie w farmakoterapii kamicy ma też allopurynol, zmniejszający wytwarzanie kwasu moczowego w moczu
W ramach zaleceń profilaktyki kamicy moczowej na uwagę zasługuje naturoterapia.

Nerki
Przez obie nerki przepływa w ciągu doby około 1500 l krwi, z której wskutek procesu filtracji wytwarza się w kłębuszkach około 150 l pierwotnego moczu. Zwrotne wchłanianie w kanalikach nerkowych zatrzymuje 99% składników moczu pierwotnego. W rezultacie nerki mimo ogromnej pracy filtracyjnej wydalają na dobę tylko około 1,5 l moczu ostatecznego. Zadaniem ludzkich nerek, poza wydalaniem substancji, których ustrój już nie może wykorzystać, jest:
- regulacja gospodarki wodno-elektrolitowej,
- utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej,
- produkcja hormonu wpływającego na wytwarzanie krwinek czerwonych i enzymu regulującego ciśnienie krwi
- metabolizm ustrojowy witaminy D3.

Epidemiologia
Dietoterapia
