Leki roślinne w Nefrologii

Ziołolecznictwo, oparte na właściwościach moczopędnych roślin, było stosowane już 4000 lat temu. W ciągu kolejnych 2000 lat, lekarze tacy jak Hipokrates i Pliniusz Starszy przyczynili się do rozwoju tej dziedziny. Później badania nad lekami moczopędnymi prowadzone były zarówno w kierunku roślinnym, jak i syntetycznym. Badania nad lekami moczopędnymi prowadzone były zarówno w kierunku roślinnym, jak i syntetycznym. Ale pomimo stosowania różnych metod, efekty nie były zawsze wystarczające.

Obecnie rośliny lecznicze odgrywają istotną rolę w leczeniu i zapobieganiu chorób nerek. Grupa leków roślinnych skupia się na ziołach regulujących gospodarkę wodno-elektrolitową, lekach oczyszczających drogi moczowe ze złogów, lekach stosowanych w zakażeniach układu moczowego oraz ziołach odtruwających.

Zawarte w roślinach substancje czynne mogą mieć pozytywny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie nerek . Działanie moczopędne wybranych surowców leczniczych wykorzystuje się między innymi przy obrzękach, zmniejszonym wydalaniu kwasu moczowego, moczanów, przy zmniejszonej ilości wydalanego moczu czy też przy infekcjach bakteryjnych dróg moczowych, a także przy łagodzeniu miejscowych stanów zapalnych. Skuteczność jest większa, gdy w roślinach tych znajdują się związki fenolowe (usuwają toksyny).

Leki roślinne moczopędne najlepiej stosować w przypadku wydolnych nerek lub niewielkiego upośledzenia ich funkcji (stadium 1-2) . Zaleca się stosowanie mieszanek ziołowych, ponieważ takie preparaty mogą wykazywać dodatkowo właściwości przeciwzapalne i odkażające, co jest ważne zarówno w leczeniu, jak i profilaktyce schorzeń dróg moczowych. W przypadku długotrwałej kuracji infekcji dróg moczowych lek roślinny można stosować przez dłuższy czas, w przeciwieństwie do antybiotyków, nie wymagając jednoczesnego przyjmowania probiotyków . Można stosować gotowe mieszanki wieloskładnikowe lub pojedyncze zioła o podobnym działaniu.

Potwierdzone działanie moczopędne na układ moczowy

Roślinne surowce takie jak liście brzozy brodawkowatej, ziele nawłoci pospolitej, ziele skrzypu polnego, korzeń lubczyku ogrodowego, owoc żurawiny, ziele i korzeń pietruszki zwyczajnej, ziele i liść pokrzywy zwyczajnej, naowocnie fasoli, owoc jałowca pospolitego oraz liść ostrokrzewu paragwajskiego wykazują potwierdzone działanie moczopędne na układ moczowy.

Brzoza brodawkowata

Produktem leczniczym są sok i liście brzozy. Produkty te pochodzą z dwóch gatunków brzóz: brzozy brodawkowatej i brzozy omszałej.

Sok i liście brzozy brodawkowatej znajdują zastosowanie w zwiększeniu ilości wydalanego moczu w infekcjach dróg moczowych oraz sprzyjają wypłukaniu piasku i zapobiegają tworzeniu się kamieni w układzie moczowym.

Nawłoć pospolita

Może pomóc w infekcjach dróg moczowych, stanach zapalnych nerek i zapobieganiu kamieniom nerkowym.

Skrzyp polny

Może być stosowany jako naturalny środek moczopędny, który pomaga zmniejszyć zawartość białka w moczu i może być pomocny w chorobach układu moczowego, skąpomoczu i dnie moczanowej.  Jest szczególnie skuteczny, gdy w drogach moczowych występują kamienie lub piasek.

Owoc żurawiny

Żurawina za pośrednictwem dwóch mechanizmów oddziałuje na układ moczowy poprzez:

• obniżenie pH moczu (co uniemożliwia rozwój bakterii),
• właściwości antyadhezyjne proantocyjanidyn.

Utrudnia to drobnoustrojom przyleganie do nabłonka dróg moczowych i łatwiejsze ich wydalenie zwłaszcza przy stanach zapaleniu nerek i dróg moczowych (poprzez zwiększoną diurezę).

Ziele i korzeń pietruszki

Wodny wyciąg z korzeni lub owoców pietruszki pomaga w dolegliwościach nerek i pęcherza moczowego, zwiększa diurezę i wykazuje działanie antyseptyczne. Korzeń polecany jest jako środek moczopędny w obrzękach pochodzenia krążeniowego, nerkowego, kolkach i skurczach przewodu pokarmowego. Pietruszka znajduje również szerokie zastosowanie w kuchni ze względu na swoje walory smakowe. Do celów leczniczych zbiera się liście, nasiona i korzenie.

Składniki chemiczne pietruszki zwiększają przepływ krwi przez nerki, nasilają filtrację kłębkową, przez co zwiększają diurezę, rozkurczają mięśnie gładkie układu moczowego, a także wykazują działanie antyseptyczne.

Ziele i liście pokrzywy

Pokrzywa jest cenną rośliną leczniczą. Surowcem zielarskim są liście, całe ziele i korzenie, zbierane przed kwitnieniem, przy czym najcenniejsze są młode rośliny. Z liści i pędów można robić wyciągi wodne lub alkoholowe lub suszyć je, a z suszu przygotowywać napary lub wywary. Pokrzywa ma wiele właściwości leczniczych, m.in. działa moczopędnie, oczyszczająco, przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo, przeciwwirusowo, przeciwalergicznie oraz wzmacniająco na układ odpornościowy.

Pokrzywa poprzez działanie moczopędne obniża ciśnienie tętnicze krwi, częściowo również ma wpływ rozkurczający na naczynia krwionośne, co poprawia ukrwienie tkanek i przyczynia się do usuwania z organizmu szkodliwych metabolitów. W terapii preparatami pokrzywy niezbędna jest duża ilość płynów.

Naowocnia fasoli

Fasola zwyczajna jest rośliną jednoroczną należącą do roślin strączkowatych. Właściwości lecznicze posiadają wydłużone strąki fasoli.

Wyciąg z owocni fasoli ma działanie moczopędne, wspomagające w leczeniu chorób nerek, dróg moczowych i pęcherza moczowego. Wyciągi z owocni fasoli obniżają stężenie cukru we krwi.
Niewskazane jest stosowanie odwaru z owocni fasoli w przypadku obrzęków spowodowanych niewydolnością serca lub nerek.

Owoc jałowca pospolitego

Surowcem leczniczym są dojrzałe szyszkojagody, nadające się do zbioru w drugim roku po kwitnieniu.

Jagody jałowca działają moczopędnie, odkażająco na drogi moczowe, przeciwskurczowo i antyseptycznie. Napar i odwar z jagód pobudzają apetyt. Owoce mogą być stosowane w chorobach nerek pod kontrolą (przeciwwskazaniem są ostre stany zapalne i poważne uszkodzenie struktury nerek).

Liść ostrokrzewu paragwajskiego

W Ameryce Południowej znany jest jako yerba mate.

Picie herbaty yerba mate może pomóc w usuwaniu zmęczenia, mieć efekt moczopędny i działać jako przeciwutleniacz. Głównie za te działania odpowiedzialna jest kofeina.

Nieco słabsze działanie moczopędne

wykazują: ziele wiciokrzewu, ostropest plamisty, mora czarna, liść Damiana (Turnera diffusa), gorczyca biała, ogórek kivano, jagodzian rambutan, dereń jadalny, miłek wiosenny, naparstnica, biedrzeniec mniejszy, chaber bławatek i inne.

UWAGA !

Stosowanie ziół moczopędnych jest na ogół bezpieczne, chociaż w pewnych sytuacjach mogą one wchodzić w interakcje z innymi lekami, powodować ujawnienie się objawów niepożądanych, np. odwodnienie organizmu, spadek objętości krwi krążącej a w niektórych przypadkach uszkodzeń strukturalnych.