RAPORT

Ogólnopolskie Badanie Pacjentów Nefrologicznych 2019 r.

Celem ogólnopolskiego badania ankietowego wśród pacjentów z rozpoznaną przewlekłą chorobą nerek była ocena wpływu stopnia zaawansowania przewlekłej choroby nerek (PChN) na aktywność zawodową i wydolność fizyczną oraz określenie parametrów pozwalających właściwie ocenić stan odżywienia i zaburzeń odżywiania wśród tej grupy chorych.

Jak Wynika z Raportu,

• Tylko wczesne wykrywanie PChN pozwala na zastosowanie leczenia zachowawczego łączącego postępowanie farmakologiczne i dietetyczne. Celem takiego postępowania jest przede wszystkim: Zapobieganie niedożywieniu we wczesnych fazach choroby nerek i/lub utrzymanie optymalnego stanu odżywienia, zmniejszenie akumulacji produktów przemiany materii, zapobieganie chorobom sercowo-naczyniowym, chorobom kości – w tym leczenie wtórnej nadczynności przytarczyc – oraz wyrównanie niedokrwistości.
• W leczeniu dietetycznym PChN szczególną uwagę należy zwrócić na spożycie białka.  Istnieje powszechna zgoda co do konieczności ograniczenia podaży białka w okresie leczenia zachowawczego, a w przypadku zastosowania jego podaży poniżej 0,6 g/kg/mc uzupełnienie tej terapii ketoanalogami aminokwasów (wg ESPEN, European Society for Clinical Nutrition and Metabolizm). Postępowanie takie lekarz może rozważyć i wdrożyć już przy GFR <45 ml/m.in., czyli od stadium 3b PChN, zaś przy zastosowaniu diety bardzo niskobiałkowej  w stadium 4. i 5. i kontynuować je do momentu rozpoczęcia dializoterapii.

• Zastosowanie diety o ograniczonej zawartości białka wiąże się z obniżeniem stężenia fosforanów, zmniejszeniem kwasicy metabolicznej, zwolnieniem progresji PChN.
• Wykazano, że ograniczenie białka w diecie pacjenta wraz z odpowiednią dawką ketonalogów aminokwasów, umożliwia odroczenie leczenia nerkozastępczego od kilku do kilkunastu miesięcy , zaś po rozpoczęciu dializoterapii ryzyko zgonu u osób stosujących taką terapię w okresie predializacyjnym jest istotnie niższe.
• Wyniki analizy ankiet przedstawionych w Raporcie „Ogólnopolskie badanie pacjentów nefrologicznych 2019” wskazują na konieczność wdrożenia edukacji lekarzy dotyczącej oceny stanu odżywienia pacjentów z PChN na etapie terapii w poradniach nefrologicznych.
• Obecnie lekarze,

posługując się jedynie wskaźnikiem BMI (Body Mass Index) lub intuicją, rozpoznają prawidłowy stan odżywienia nawet w przypadkach, gdy pacjent ma niedowagę (wartość jego BMI jest niższa niż 18,5 kg/m ) oraz gdy jego BMI znacznie przekracza 25 kg/m (nadwaga) – u ponad 45% pacjentów z BMI poniżej 18,5 kg/m , określono stan odżywienia jako prawidłowy, natomiast niedożywienie podejrzewano aż u 4% pacjentów z nadwagą.

• Jak pokazuje raport, wraz z pogłębieniem się stadium PChN u chorych zmniejsza się ilość przyjmowanego pokarmu. Najczęściej pojawiającą się dolegliwością ze strony układu pokarmowego wśród chorych na PChN jest utrata apetytu. U co czwartego pacjenta zaobserwowano spadek masy ciała, a wśród pacjentów w 5. stadium przewlekłej choroby nerek najczęściej występowało podejrzenie niedożywienia lub niedożywienie średniego stopnia.
• Pacjent zamiast poszukiwania dobrego dla siebie rozwiązania, które złagodzi nasilające się dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, powinien mieć możliwość konsultacji ze specjalistą – dietetykiem, który wdroży właściwą terapię żywieniową, ponieważ wyniki badania jednoznacznie wskazują, że obecnie ponad 75% badanych w stadiach 3.-4. nigdy nie korzystało z porady takiego specjalisty. Na stałe z dietetykiem współpracuje mniej niż 10% chorych na PChN.
• Wyniki przedstawionego Raportu są o tyle niepokojące, że liczba pacjentów wymagających leczenia nerkozastępczego wg Światowej Organizacji Zdrowia do 2030 roku ma się podwoić. Ocenia się też, że w Polsce w roku 2030 liczba leczonych dializami może przekroczyć 30 000 osób. Dlatego leczenie zachowawcze PChN staje się coraz bardziej istotne z punktu widzenia zapobiegania epidemii tej choroby, a zwłaszcza jej ostatniego stadium

^{źródło: „Ogólnopolskie Badanie Pacjentów Nefrologicznych, 2019”,}

^{Prof. dr hab. n. med. Ryszard Gellert}

^{Konsultant krajowy w dziedzinie nefrologii,}

^{Prof. dr hab. n. med. Magdalena Durlik}

^{Konsultant mazowiecki w dziedzinie nefrologii,}

^{Dr hab. med. Sylwia Małgorzewicz, prof. nadzw.}

^{Kierownik Zakładu Żywienia Klinicznego i Dietetyki Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego}